|
Pierwsza informacja
o istnieniu drużyny z numerem 14 pochodzi z roku 1913, z terenu
Pragi,
jednak brak dalszych wzmianek o niej. 14 Warszawska Żeńska Drużyna
Harcerska, od której wywodzi się współczesna „Błękitna Czternastka”,
powstała wiosną 1921 na terenie Gimnazjum Żeńskiego im. Królowej
Jadwigi *). Patronką drużyny również została Królowa Jadwiga.
Godłem Czternastki było wschodzące słońce, a zastępy w szyku drużyny
stawały jak promienie słoneczne przed drużynową. Założycielką
i pierwszą drużynową była Natalia Nekrasz
(z d. Majewska). Latem 1921 odbył się pierwszy obóz wędrowny
Czternastki po Kaszubach, początkując czternastkowe letnie „wędrusie”.
W tym czasie drużyna zaczęła należeć do Towarzystwa Opieki nad
Zwierzętami, organizując w lutym 1922 „Akademię Psa”. W roku 1924
Czternastka wraz z 10 WDH była drużyną przygotowującą teren pod
Ogólnopolski Zlot Harcerski pod Warszawą. Rozwój drużyny spowodował
w roku 1926 powstanie hufca czternastek, składającego się
z czternastek: A, B, C i D. Istniał on do roku 1929. W 1928 odbył
się pierwszy stały obóz w Skarbonce k. Celestynowa, rozpoczynający
czternastkową historię obozów stałych. Ok. 1930 Czternastka zaczęła
pełnić służbę społeczną wśród dzieci bezrobotnych na Annopolu
oraz rozwinęła akcję „podboju szkoły”, która dała wspaniałe efekty.
Rok 1933 to uroczyste 12-lecie; poświęcenie sztandaru i wydanie
„Plecaka Czternastki”, który w 1934 przerodził się w miesięcznik 14
WŻDH. Rok 1934/35 to pierwsze zimowisko w Wiśle-Głębcach. W 1935
roku Czternastka jako jedna z drużyn ośrodka gospodarczego pełniła
służbę
na jubileuszowym zlocie ZHP w Spale. W 1937 Czternastka rozrosła się
tworząc dwie drużyny - starą Błękitną Czternastkę ze starym godłem
i Białą Czternastkę z tradycyjnymi błękitnymi barwami, ale godłem
przedstawiającym białe góry. Choć organizacyjnie odrębne, drużyny
połączone były więzami przyjaźni, wspólną izbą harcerską itd.
Drużynową Błękitnej Czternastki w ostatnich latach przed wojną i
kilku pierwszych latach okupacji (1937-1942) była Hanka Zawadzka,
siostra Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”. W czasie okupacji harcerki
Czternastek, jednych z najsilniejszych drużyn Warszawy, stanowiły
podstawę kadrową Chorągwi Warszawskiej Organizacji Harcerek. Wtedy
Czternastka napotkała Jagę Falkowską (komendantkę chorągwi), a wpływ
jej niepowtarzalnej osobowości spowodował, iż po wojnie (od roku
1956) dh. Jaga została patronką Czternastki i wzorem „Błękitnego
Człowieka”. Obie Czternastki rozrosły się tak, że działały
Czternastki: Błękitna, Biała, Złota, Zielona i Purpurowa. W 1945
Czternastka wyszła z podziemia, szybko odbudowując stany liczbowe.
Drużyna działała wciąż przy szkole podstawowej i liceum im. Królowej
Jadwigi, mieszczących się wówczas przy ul. Puławskiej 113, a więc
już na Mokotowie. Drużynową była w owym czasie (od 1945 do 1947)
Irena Pawlak, a następnie Terasa Bartel (do rozwiązania
drużyny w
roku 1948). Po roku 1956 Błękitną Czternastkę reaktywowała Anna
Zawadzka,
wówczas nauczycielka w „Królówce”. Na terenie tzw.
jedenastolatki (liceum i szkoła podstawowa im. Królowej Jadwigi)
drużyna działała do 1961, kiedy to zmiany polityczne wymusiły
odejście
z harcerstwa większości instruktorek.
Na tym roku (1961) kończy się
monografia Czternastki spisana przez Annę Zawadzką. Drużyna jednak
działała nadal, niemal do końca lat 60-tych.
Ok. roku 1965 w Czternastce pojawili się także harcerze – „Królówka”
w roku 1963 stała się
szkołą koedukacyjną.
Ponowne reaktywowanie
Błękitnej Czternastki nastąpiło w roku 1973 (pierwszy rozkaz -
26 marca 1973). Założycielką i pierwszą drużynową została Aurelia Walendzik (Boguszewska). Jej to w dużej mierze Błękitna Czternastka
zawdzięcza wytworzenie się obecnej atmosfery i charakteru,
a pośrednio podjęcia wielu decyzji o drodze swojego rozwoju.
Od tej też pory barwa błękitna przestała być tylko zewnętrznym
wyróżnikiem spośród innych drużyn, a stała się symbolem wyznawanych
przez nas wartości. Po dwu latach powstał szczep liczący dwie
drużyny: żeńską i męską. W roku 1978 Błękitna Czternastka objęła
swoją pracą szkołę podstawową nr 271 na Służewcu. Organizacyjnie
rozrosła się w Szczep 14 i 416 WDHiZ „Olszyna”, stając się
środowiskiem wielopoziomowym, liczącym w szczytowym okresie rozwoju
osiem drużyn harcerskich i gromadę zuchową. Funkcję komendanta
szczepu sprawowała Aurelia Walendzik, a następnie Marek Frąckowiak.
Drużyny Błękitnej Czternastki prowadzili: Aurelia Walendzik,
Andrzej Boguszewski, Zofia Kowalska, Jolanta Kobylińska, Anna
Karbowska, Joanna Klonowska, Jarosław Stańczak, Mirosław Kowalczyk
i Jacek Przygucki. Drużyny młodsze prowadzili:
Zofia Kowalska, Elżbieta Mackiewicz, Dorota Górska, Paweł Niziński,
Piotr Szczepański, Marek Czapliński. Gromady zuchowe prowadzili:
Zofia i Marek Kurczewscy, Joanna Zabrzewska, Agata Nowak, Agnieszka
Rakowska, Beata Wilmańska.
W 1981 zmiana
koncepcji organizacyjnej przyniosła rozwiązanie szczepu i powstanie
obok drużyn starszoharcerskich także męskich i żeńskich drużyn
wielopoziomowych. We wrześniu 1981 14 WDH wystąpiła z ZHP, tworząc
z kilkoma innymi drużynami warszawskie hufce Niezależnego Ruchu
Harcerskiego. Po wprowadzeniu stanu wojennego Błękitna Czternastka
nie mogła kontynuować pracy w dotychczasowej formie organizacyjnej.
Utworzono więc Młodzieżowe Koło PTTK „Olszyna”, które skupiło
większość członków szczepu i które prowadziło nadal pracę harcerską.
Równocześnie instruktorzy i najstarsi harcerze Czternastki utworzyli
zakonspirowaną drużynę kadrową używającą kryptonimu „Beczka”, a jej
drużynowym został Marek Frąckowiak. Drużyna ta prowadziła działania
samokształceniowe i kolportaż wydawnictw we współpracy z podziemną
„Solidarnością”,
jej członkowie prowadzili także zespoły harcerskie skupione
oficjalnie w Kole PTTK.
Jeden z zastępów „Beczki” tworzyli klerycy z seminarium pallotynów w
Ołtarzewie, zorganizowani
i prowadzeni przez Marka Strzeleckiego.
Wiosną 1983 roku
podjęto decyzję o reaktywowaniu działalności Czternastki w ZHP.
Drużyny męską i żeńską objęli Dorota Górska i Marek Czapliński.
Praca ich była początkowo oparta o parafię Św. Maksymiliana Kolbego
i Szkołę Podstawową nr 271. Później terenem działania Czternastki
stały się Ursynów i Natolin. Czternastka uczestniczyła m.in.
w Białej Służbie w roku 1983 i 1986. W kwietniu 1990 Błękitna
Czternastka ponownie zmieniła przynależność organizacyjną,
przechodząc do Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, utworzonego
przez większość środowisk tzw. opozycji harcerskiej
z
lat 70- i 80-tych XX w., w tym środowiska tworzące niegdyś wraz z
Czternastką NRH. Działające w ZHR drużyny żeńska i męska połączone
były nie tylko nazwą, barwą i numerem, lecz także więzami przyjaźni,
ideą, stylem wychowawczym, podstawowymi kierunkami rozwoju,
tradycjami i większością głównych obrzędów oraz niektórymi
działaniami. Niestety, wiek XXI przyniósł istotne załamanie pracy
Czternastki. Drużyna męska przestała istnieć, drużyna żeńska
znacznie zmniejszyła stan liczebny. Jeszcze do 2008 roku tradycje Błękitnej
Czternastki kontynuował żeński patrol wędrowniczy „Navis”.
*) W przedwojennej
strukturze ZHP dzielącego się na organizację męską i organizację
żeńską istniała również męska
14 WDH. Jej terenem działania było
gimnazjum i liceum im. księcia Józefa Poniatowskiego na Żoliborzu.
Była to również znakomita drużyna, a jej członkowie w latach II
wojny światowej aktywnie uczestniczyli w ruchu oporu,
współtworząc
m.in. pułk AK „Baszta”.
powrót na początek strony |
 |
